ANASAYFA GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR KURULUŞ KÜNYE İLETİŞİM

24.03.2020

LAWRENCE VE ARAP İHANETİ (4)

Lawrence kuzeydeki iki küçük liman şehri Yembo ve El Vejh’i ele geçirip, Türklerin hayat damarı demiryolunu tehdit etmekteydi. Cidde ve Mekke yönünde ilerleyen Türk kuvvetleri Medine’ye döndürülür ve demir yolu tahrip edilebilirse Arabistan Savaşı kazanılmış, Hicaz hürriyetine kavuşmuş
olacaktı. 225 000 km? ‘lik bir arazinin korunması için 500 000 askere ihtiyaç vardı. Türkler ‘de ise en çok 100 000 asker bulunuyordu. Eğer kabileler arası savaşı durdurur, hepsini tek düşman Türkler üzerine saldırıya yoğunlaştırırsa, Lawrence’e göre Suriye’ye kadar gelmemek için hiç bir neden yoktu.
Araplar’daki ayaklanma ateşinin hiç değilse sönmemesine yardım edeceğinden, Kahiredeki İngiliz Komutanlığı Lawrence’i hareketlerinde serbest bıraktı. 1916 yılı Ekim’inde Lawrence bütün Arap kabilelerini tek tek dolaştı. Mükemmel Arapçasıyla onlara amacını anlattı. Şerif Hüseyin’in oğlu ve
çok sevilen Faysal adına bu ziyaretleri yapması, Kutsal topraklarda Hıristiyan olmasına rağmen, kendinin sevilmesini ve ona güveni arttırdı. Eski düşmanları Türklerin şu anda İngiliz, Fransız, İtalyan ve Ruslarla savaştığını, olabilecek bir Arap ayaklanmasını durduracak gücü olmadığını anlatarak, tek tek bütün kabileleri ikna etti. Mekke yolu üzerinde bıraktığı Faysal, İngiliz deniz kuvvetlerinden yardım alıyor, Lawrence de ona ülkenin iç kısımlarında ikna ettiği kabilelerden sürekli yeni askerler gönderiyordu. Yenbo geri alındı. Yenbo’ya şerif Faysal ve şerif Lawrence yanyana atlar üzerinde girdiler. Buradan 300 km kuzeydeki 1000 Türk askeri tarafından korunan El Vejh’e doğru yollarına devam ettiler. Yolda gemilerle getirilen yiyecek ve su ile takviye edildiler. Amiral Sir Rosslyn Wemyss denizden şehri bombardımana tuttu. Lawrence ve adamları da karadan hücum ettiler. Arap ihtilâlinin başında bu büyük yardımı yapmış olmasıyla Wemyss ihtilâlin “anası ve babası” olarak ün kazandı. Lawrence, ne zaman Araplar arasında bir uyuşmazlık çıksa, daima Wymss’den yardım istiyordu. O da karadan yürüyen Lawrence ve askerlerini, zaman zaman Amiral gemisini kıyıya yanaştırarak destekliyordu.
Bu arada Türkler arasındaki Arap ajanları tarafından Arapların bir çok savaşı kazandığı haberleri yayıldı. Yenbo ve El Vejh’i Arapların işgali, sonra da Kızıl Denizdeki başka önemli noktaların kaybedilmesi haberi Türkler arasında panik yarattı, Onları Medine’ye dönmeye zorladı.
18 Haziran 1917’de 1090 kişilik askerle El-Vejd’den Akaba Körfezine doğru hareket eden Lawrence’in kuvvetlerine şerif Nasir komuta eder. Lawrence hiç bir zaman birlik komutanlığı yapmaz, fakat başdanışman rolünü oynar. Başarısının özünde bu vardır. Doğrudan Akaba’ya gitmek yerine,
içerlerde ilkin Hicaz demiryolunu bombalar. Bir çok demiryolu köprüsü, demiryolunun en önemli noktaları bombalanır, uçurulur. Türkler’in geçmekte zorluk çektiği çölde vur- kaç taktiği uygulanır.
Kuzeyin önemli limanı Akaba’nın alınması Araplar arasında Lawrence’in ününü doruğa çıkarır. Almanlar ve Türkler şaşkınlık içindedir. Lawrence, Hicaz demiryolunu tamamen yok etmez; çünkü Suriye’den güneye yardımın devam etmesini ister. Demiryoluna akınlarla Türklere gönderilen araç, gereç, tibbî malzeme ve yiyeceklerini ele geçirmek ister. Bir ara açlık içinde olan adamlarına yiyecek temin etmek için, 22 saat durmaksızın atla koşturarak Süveyş’de Port Tevfik Limanında bulunan Başkomutanlığa yeni tayin edilmiş olan Allenby’e ulaşir. Akaba’nın alınmasındaki kendi rolünden hiç söz etmez. Akaba başarısından sonra İngilizler, Arapları tam olarak desteklemeye karar verir ve büyük miktarda kaynak aktarırlar.
Lawrence yüzbaşılıktan yarbaylığa yükseltilir ve Akaba’ya döner. Hicaz’ın ve Akaba’nın alınmasında bütün stratejiyi ve savaş planlarını Lawrence yapmış olmasına rağmen, bu başarılarını Arap liderleri Abu Tayi ve Şerif Nasır’a mal eder. Bu davranış onun Araplarca desteklenmesini daha da arttırır.


Bu yazı 442 defa okundu.


Yorumlar


Ad Soyad E-Mail
GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR ARŞİV

KONUMUMUZ

Altıeylül / Balıkesir

ADRES

Altıeylül Mah. Çiğdem Sok. İnaler İş Mrk.No: 8 1/1 Altıeylül / Balıkesir
MND Ajans
©2020 | Tüm Hakları Saklıdır
MND Ajans