ANASAYFA GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR KURULUŞ KÜNYE İLETİŞİM

31.01.2024

Lawrence ve Arap Ihaneti- 3

Emir Hüseyin, Mekke'ye döndüğünde İstanbul'da rahat hayata alışmış dört oğlunu da geri çağırdı. Harptan sonra Emir Hüseyin'in ikinci oğlu Abdullah Ürdün'e (Transjordania) kıral oldu. Ve üçüncü oğlu Faysal Irak'a kıral oldu. Büyük oğlu iyi bir diplomattı ve babasnın yerine geçti. En küçük oğlu yarı Türk Zeid ise harp sonrasında Oxford'a okumaya gitti

Bu sıralarda Emir Faysal, Şam'da Suriye ve Filistin valisi Cemal Paşa'nın konuğu idi. Babasından ayaklanmanın başlayacağı ve geri dönmesi gerektiği haberi gelince, Şam'dan ayrılmak istedi. Hiç bir şeyden haberi olmayan Cemal Paşa, beklemesini ve bir kaç gün sonra oraya gelecek olan Enver Paşa ile hep beraber Medine'ye dönebileceklerinde ısrar etti. Medine'de Osmanlı yönetiminin üç güçlü kişisinden ikisi Cemal ve Enver Paşalar huzurunda beş  bin atlı Arap geçit resmi yaptı. Paşalar çok memnun kaldılar. Hüseyin'i kutladılar, bu gücün Kaiser William Paşa ve Sultan'ın “inanmayanlar”a karşı savaşında büyük yararı olacağını söylediler.

O gece Hüseyin'in fedaileri paşaları öldürebilirdi. Faysal onları kendi çadırında yatırarak olası bir olayı önledi ve ertesi gün onlarla beraber Şam'a döndü. Eğer paşalar Hüseyin'in oyununu sezmiş ve onun Osmanlı- Alman saflarında savaşmayacağını bilmiş olsalardı, onlar da Faysal'ı öldürebilir ya da tutsak alabilirlerdi. Tarihler bu yanılgıyı bir yeni devrin başlangıcı olarak da yazmazdı.

Türkler'in Kut el Amara'yı İngiliz generali Townsend'dan ele geçirmesi İngilizlerin bu nedenle büyük kayıp vermesi, Emir Hüseyin'in plânladığı ayaklanmayı bir an önce uygulamaya ve İngiliz'lerden yardım istemeye zorlamıştı. Hazırladıklan plânların ortaya çıkmasından çok endişeli idiler. 9 Haziran'da Hüseyin hareket işaretini verdi. Ve açıkca Enver, Talat ve Cemal Paşaları ve İttihak ve Terakkiyi kötüleyen tebliğler yayınlandı. Mekke,Medine ve Cidde'ye bir anda hücum başladı. Hüseyin Mekke'ye, Faysal ve Ali de Medine'ye hücumu başlattı. Birinci ayda Mekke ve Ciddeyi ele geçirdiler. Medine'ye hücum o kadar başarılı olamadı. Bedevi Araplar önce Medine'yi Bağdat'a bağlayan demir yolunun bir kaç kilometresini tahrip ettiler. Artık malzeme gelemeyeceğini düşündükleri için Medine'deki Türk garnizonunu yeneceklerini sanıyorlardı. Türkler dayandı, hatta demiryolunu da kısa zamanda tamir ettiler. Araplar malzemeleri bittiğinden devam edemedi. İngilizlerden yine yardım istediler. İşte bu noktada Lawrence yirmi altı yaşında Arabistan'da sahneye çikti.

Mekke başkaldırmasının lideri Emir Hüseyin'i ziyaret edip durumu saptamakla, Mısır'daki İngiliz yüksek komiserinin sekreteri Ronald Starr görevlendirildi. Kayser'in emperyalist emellerine son verecek bir fırsat gördüğünden, Lawrence de on beş gün izin alarak Starr'a katıldı. Mekke'ye geldiklerinde Emir Hüseyin'den izinle üçüncü oğlu Faysal'ı ziyaret etti. Faysal , Medine'ye yaptıkları hücumların başarısızlığından dolayı çok kötümserdi. Lawrence iznini Faysal kuvvetlerini örgütlemekle geçirdi. Bir daha, asıl görev yeri Kahire'ye dönmedi ve oradan koptu. Faysal'la beraber çalışmayı sürdürdü. Fakat, Kahire onunla ilişkisini devam ettirdi.

Türkler Mekke'yi kurtarmak ve Medine'ye destek vermek için Suriye'den önemli miktarda araç, gereç, silah ve asker sevkettiler. Fakat bunların yerine ulaşması için 400 km'lik çölü aşması gerekiyordu. Türkler disiplinliydi ve Araplara  karşı  güçlüydü.   Modern  savaş teorisi artık “düşmanı  bul  ve öldür” idi, bu takdiği Lawrence, Türklere karşı uygulamaya karar verdi. O ana kadar Hüseyin'in kuvvetleri Mekke, Taif ve Cidde'yi almış, Medineyi alamamıştı. Medine'yi Şam'a bağlayan Hicaz demiryolu Türkler tarafından çok sıkı kontrol altında idi. Medine'deki Türk garnizonunun Arapların yardımı olmadan çölde başarılı olması da pek düşünülemezdi.



  


Bu yazı 133 defa okundu.


Yorumlar


Ad Soyad E-Mail
GÜNDEMSİYASETMANŞET HABEREKONOMİSPORRÖPORTAJLAR YAZARLAR ARŞİV

KONUMUMUZ

Altıeylül / Balıkesir

ADRES

Altıeylül Mah. Çiğdem Sok. İnaler İş Mrk.No: 8 1/1 Altıeylül / Balıkesir
MND Ajans
©2020 | Tüm Hakları Saklıdır
MND Ajans