TRUMP VE ÜNİVERSİTELER
10 Mart 2025 tarihli yazısında Profesör Christina Pagel ( Christian Pagel; Censor, purge, defund: how Trump is following the authoritarian playbook on science and universities, substrack.com. 13.3.2025), Trump'ın bilimi, üniversiteleri ve akademik özgürlüğü hedef alan kararlarının yarattığı kaosun rastgele değil bilerek yapıldığını ve bunun otokrotik düzene geçiş olduğunu belirtmektedir.
Otokrotik rejimlerde ülkede ne olup bittiğine hükümet karar verir, tek ses olarak o söyler ve ülke ideolojisini o kontrol altında tutar. Böylesi bir düzende otokrotik yönetim kendi elitini yaratır ve zenginleştirir. Bilim ve üniversiteler ise, ideoloji yerine, sorgulayıcı bir anlayışla gerçeği bütün kanıtlarıyla ortaya çıkarmaya çalışır. Otokrotik propagandanın antitezi üniversitelerdir. Otokratik propaganda çoğu kez azınlık gurupları hedef alır. Bilim ve akademi farklı fikirleri ve düşünce yöntemlerini desteklemekte ulusal ve uluslararası işbirliğini destekler ve savunur. Pqgel' e göre sağ kanat populist hareketler ise tecrübe ve bilime karşı güvensizliği destekler.
Üniversiteler öteden beri otokrotik rejimlere karşı direnişin içinde çok önemli rol oynamıştır.1956 Sovyetler'e karşı Macar direnişi, 1968 Prag direnişi, Çin 1966-72 kültür İhtilali, 2010 ve bugünkü Viktor Orban' karşı Macar direnişi bunun yakın örnekleridir. Üniversitelerde özgürlük arttıkça yeni tip bir otokrasi devreye girmektedir.
Demokrasilerde hükümet ana araştırma alanlarını saptar. Üniversitelerde araştırmacılar akademik bağımsızlıklarını sürdürür, çalışmaları şeffaftır ve hesap verir niteliktedir. Otokrotik düzende hükümet araştırmacıları çok fazla kontrolü altına alır. Ve devlet ideolojisini kullanır. Bunun için de kendine yakın ve bağlı kişileri göreve getirir, görevde olanları işten çıkarır. Bilimsel sonuçlar devlet ideolojisine uymuyorsa, o sonuçları tanımaz, bağımsız araştırmayı sansür eder ve onları fonlamayı iptal eder.
Pagel, Trump'ın iktidara gelişinden bu yana üniversiteleri ve akademik bağımsızlığı hedef alan, imzaladığı kararları- executive orders- şöyle sıralamaktadır;
Centers for Disease Control (CDC) , National Institute of Health (NIH) ve Food and Drug Administration (FDA) ve, National Science Foundation NSF) gibi önemli kurumlarda büyük ölçüde işten çıkarmalar
LGBT nüfusuna ve haklarını hedef alma ve bunlarla ilgili fonları durdurma
Energy Bakanlığı'nda büyük ölçüde işten çıkarma
Federal fonları sansürleme ve hükümetin ideolojisine uyan kişileri devlet kurumlarının başına getirme
Kabakukak ve otizmli konusunda gerekli olmayan araştırmalara fon ayırma
Fulbright burslularının ödemelerini durdurma
Online kamu sağlığı veri tabanını kaldırma konusunda girişim
Kamu sağlığı ile ilgili verilecek burslarda ‘'hükümet görüşüne uyulma'' koşuluna öncelik verme
Paris İklim Anlaşması'ndan çekilme
İklim değişiklikleriyle ilgili federal fonlamaları sansürleme
Petrol ve doğal gaz çıkarma yı genişletme
Federal Emergency Management Agency'i – FEMA- hedef alma ve kapatma
Meteoloji tahminleri yapan NOAA'nın kiracı olarak bulunduğu binaların kontratının iptali
The Environment Agency (EPA)'da ve US Forestry Serrvice'de büyük ölçüde işten çıkarmalar
Flu vaccine toplantısını erteleme ve The Vaccine Advisory Body- ACIP'i tehdit
Terörizme karşı Minvera sosyal bilim programını iptal
National Oceanic and Atmospheric Administration NOAA'da büyük ölçüde işten çıkarmalar
Bilindiği gibi, otoriter rejimler üniversiteye üç noktadan hücum eder. Üniversitelere verdiği fonları iptal eder ya da azaltar. Kendisini destekleyen (dost) üniversitelere, öğrencilere ve hocalara fon aktarır. Bunun en güzel örneği Macaristan'da Orban'ın yaptıklarında görülmektedir.
Prof.Pagel üniversitelerin bağımsızlığını etkileyecek Trump'ın aldığı kararları şöyle özetlemektedir;
Yabancı öğrencilerin ‘'hamas destekçisi'' olup olmadığı açısından kontrolunu arttırması
Üniversitelere yapılan hibelerden alınan %1,4 vergiyi %21'e çıkarması
Gaza konusunda üniversitelerde yapılan protestoların yasaklanması
NIH burslarının dolaylı şekilde fonlanmasının %65'den % 15'e indirilmesi
Hükümetin önceliklerini içermeyen fonları National Institute of Health'in iptali
Akademisyen ve öğrenciler üzerindeki Kongre'ye bağlı kurumların kontrolunun yeniden düzenlenmesi
Ülke içi federal burslarla ilgili fonların durdurulması
Üniversitelerdeki protestoları durdurmamaları halinde onlara verilen fonların verilmeyeceği konusunda tehdit. Gazze protestolarını durdurmadığı için Columbia Üniversitesi'neverilen 400 milyon dolar fonun durdurulması.
Pagel yazısında JD Vance'in 2021'de National Conservatism Conference'da yaptığı konuşmayı hatırlatmaktadır. Vanceşöyle demişti; ‘'We honestly and aggressively attack the üniversities in this country ‘' – biz doğru ve saldırgan bir şekilde üniversitelere hücum etmekteyiz - ve sözünü Nixon'un deyimi'' The professors are the enemy''- profesörler düşmanımızdır-ile bitirmiştir.
Otoriter rejimler yalnız bilim ve sağlığı tehdit edici davranışlar içinde olmazlar. Onlar ayni zamanda global düzene de karşıdırlar. Uluslararası yardımı kendi hükümranlık haklarına, bağımsızlıklarına tehdit olarak görürler. Onlar için kazanç elde etme her şeyden önde gelir. Akademik özgürlük sorgulayıcı düşünce sonra hatta çok sonra gelir.
Trump yönetimi otoriteleşmenin el kitabını dikkatlice uygulamaktadır. Çok da hızlı uygulamaktadır. Yönetim saldırgan, ciddi ve hedef odaklıdır. Geçikerek de olsa akademik dünya ABD'de uyanmış ve harekete geçmiştir. Gösterler yapılmaktadır.
‘' Herkes daha açık ve bağlantılı bir dünyada demokrasi ve liberal düşüncelerin otokrotik rejimlere yayılacağını varsaymıştı. Hiç kimse otokrasinin ve liberal olmayan görüşlerin demokrasi dünyasında yayılacağını düşünmemişti''(Anne Applebaum, Autocracy Inc. Random House, New York, 2024, shf 31). Fakat bu durum hızla yayılmış kendi hatta Liberal Faşizm olarak kendini göstermeye başlamıştır.
ABD eski Çalışma bakanlarından Berkeley'de University of California'da Emeritus Profesör Robert Reich ‘'Finally Trump regime has met its match ‘' başlıklı yazısında (robertreich.subtrack.com 17.4.2025) Trump karşısında üç gücün bulunduğunu belirtiyor. Bunlar Çin, Harvard ve ABD Yüksek Mahkemesi'dir. Bu konuyu bir sonraki yazımda inceleyeceğim.
