TRUMP VE KARŞI GÜÇLER
ABD'nin birçok büyük kurumu, JD Vance, Elon Musk, Russell Vought, Stephen Miller ve R F Kennedy Jr ve çocuk Kıral Trump'ın meydana getirdiği Trump rejiminin taleplerine kolaylıkla boyun eğdi. Fakat Robert Reich'a göre baş eğmenin sonuna gelindi. Çünkü üç kuvvet; Çin, Harvard ve Supreme Court- Temyiz Mahkemesi- buna hayır dedi (Robert Reich ; Finally , the Trump Regime has met its match, The Guardian, com- 17.4.2025). Hem de herbiri gözünü kırpmadan ‘'hayır'' dedi.
Robert Reich tanımladığı bu üç kuvveti şöyle açıklıyor; Çin Trump rejiminin yüksek gümrük vergileri içeren tehditlerine karşı ayni yüksek vergilerle yanıt verdi. Aynı zamanda ABD'nin yüksek teknoloji ve savunma araçları için ihtiyacı olan nadir minerallerin ABD'e ihracını durdurdu. Harvard, ekonomik bağımsızlık ve özgürlüklere rejimin müdahale niteliği taşıyan isteklerini redetti. ABD Temyiz Mahkemesi Trump'ın, El Salvador'a yanlışlıkla geri gönderilen, ABD'de yasal oturma hakkı olan Kilmar Abrego Garcia'nın ABD'y e dönmesi için gerekenin yapılmasına oy birliği ile karar verdi. Salvador başkanı Nayip Bükele ‘'geri göndermeyeceğim''demişti. ABD Başsavcısı Pam Bondi de ‘' bu iş Salvador'a bağlı. İsterse gönderebilir ‘' diyerek topu Salvador'a atmıştı.
Eski ABD Çalışma Bakanı ve University of California, Berkeley'de Emeritus Profesör Robert Reich ‘'Peki, bundan sonra ne olacak sorusunu'' ‘' testosteronla zehirlenmiş, Trump'ın çevresindeki uşakların ona ‘' daha sert cevap ver'' diyeceklerinden kuşkum yok. ‘'Çin'le, Harvard'la ve Temyiz Mahkemesi ile uzlaşmazlığı tırmandır diyeceklerdir'' diye yanıtlıyor. Ve devam ediyor;'' Düşünebiliyor musunuz Çin'e karşı galip gelirse dünya ekonomik gücünü dize getirmekten ne kadar sevineceklerini. Harvard'ı yendiklerindeyse dünyanın en güçlü entelektüel güç kaynağına boyun eğdirmiş olacaklardır. Temyiz mahkemesine galip gelirlerse ABD'yi kontrolları altına almışlar demektir. Fakat bu kurumlar geri adım atmayacaktır. Onlar, Trump'ın artan baskılarına karşı zengin ve güçlü olduklarından direneceklerdir. Korkak değildirler ve korkak olmayacaklardır. ‘' Bundan dolayı Reich bu üç kurumla Trump'ın tartışmayı sürdürmeyeceği çünkü onun akıllı bir adam olduğunu yazmaktadır. Eğer Trump bunun aksine hareket eder, uzlaşmazlıkları tırmandırırsa Trump rejiminin kısa zamanda sona erebileceğini belirtmektedir
Trump'ın bu üçlü karşıtının başında gelen Çin, eğer gümrük tarifeleri ve diğer konularda ABD görüşme isterse, her şeyden önce, daha başlangıçta ABD'nin koyduğu gümrük vergilerinin kaldırılması gerekir, bu olmadan görüşmeler başlamaz demektedir ( Joe Leahy, Wnjie Ding, Demetri Sevastopulo; Financial Times, China Tells White House ‘' to Cancel all universal tariffs'' if it wants trade talks, 25.4.2025).
Diğer yandan Trump Ocak ayından bu yana, - diversity-çeşitliliğe, -equality- eşitliğe ve
-inclusion- katılıma (DEİ) sürekli olarak karşı gelmiş ve onlara savaş açmıştır. Hükümet şu kavramlardan hoşlanmamaktadır; ‘'gender- cinsiyet'', ‘'pregnan person- hamile kişi'', ‘'women- kadın'' ya da ‘'disabled- engelli kişi''. The National Institutes of Health - DEİ -ile ilgili bütün fonları durdurmuştur. ‘'Hakkaniyet''e karşı başlatılan savaş hem USA hem de UK'de devam etmektedir. İngiliz şirketleri ‘'Devirsity'' girişimlerini terk etmektedir. Sağcı parti Tory'nin lideri Kemi Badenoch diversity'i bir zehir olarak görmektedir (Christina Pagel; Donald Trump's war on woke is fast becoming a war on science. That is incredibly dangerous, the Guardian. Com,26.3.2025).
Burada bir noktayı anımsamakta yarar vardır. Çeşitlilik ve katılım çoğu kez yanlış anlaşılmaktadır. Bu kavram azınlık gruplarından kişilerin de personel seçiminde kaynak olarak kullanılmasını kapsar. Bilimsel yetenek bir dine, bir cinsiyete, bir etnik yapıya bağlı değildir. DEİ grup üyeliğini yeteneğin önüne koyar. Ehliyet geriden gelir, denir. Fakat diversity insan kaynağı havuzunu genişletir. DEİ ayni zamanda başarıya engeldir görüşü yanlıştır. Gerçekte o bilimin kalitesini arttırmada yararlıdır. Homojen guruplardan gelen bilimsel araştırmaların kalitesinin farklı etnik gruplardan gelenlerden düşük olduğu saptanmıştır. Tıp ve sosyal bilimler çeşitliliği, diversity'i dikkate almadığından zarar görmüştür. Dikkate alındığında ise daha başarılı sonuçlara varılmıştır.
Bilimin amacı ciddi, tarafsız, şeffaf bir şekilde gerçeği bulmaktır. Dar bir yetenek havuzu yerine geniş bir havuzdan yeterli insanları seçmek daha kolay ve yararlıdır. Trump anlayışı bu düşüncenin karşısında olduğunu, aldığı kararlarla göstermiştir ve göstermektedir.
Prof. Robert Reich Trump'ın ilk 100 günde yarattığı kaostan çıkabilmenin ancak gerekirse ‘'toplu ulusal sivil gösteri'' – comprehensive national civic uprising'' olduğunu belirtmekte ve böyle bir hareket için de15 ekim 1969'da Vietnam Harbini Sonlandırmak İçin Moratoryum'u hazırlayanlayanlardan biri olan arkadaşı Sam Brown'ı örnek göstermektedir.
20 Ocak 1969'da Richard Nixon göreve başladığında Vietnam Harbi'nde 34,000 Amerikan ve sayısız Vietnam askeri ölmüştü. Nixon'ın birinci yılında da ABD 10,000 asker daha kaybetmişti. Daha önce Eugene McCarthy'nin 1968 başkanlık kampanyasında çalışan Sam, Genel Grev yerine ‘'moratorıum''u seçmişti. Bu girişime, bu gösterilere bütün dünyada çok kişi katıldı. Bunlar arasında hatta o sıralarda Oxford'ta öğrenci olan ve sonra başkan seçilen Bill Clinton da vardı.5 Kasım 1969' da Washington D.C.'deki Moratorıum Yürüyüşü, Vietnam Harbi karşıtlığını en yüksek halk hareketine dönüştürmüştü.
Sam, genel grev yerine moratoriumu seçmesinin nedenini gösterilerin üniversite kampüslerine sıkışıp kalmasını istemediğine ve halkın içine yayılmasına ve halkın bunun halka ait olduğunu anlamasını istediğine bağlıyordu. ABD'nin büyük çoğunluğunun desteğini almak ve Nixon'a baskı yapmak için hareketin başına herkesin saygı duyduğu, saygın bir kişinin getirilmesi de önem taşıyordu. O zamana kadar halk gösterilere Yeni Sol'un, hippi kültürünün geçici bir hareketi olarak bakıyordu.
Bugün Trump hareketine karşı alınacak karşıt davranışın militarist bir anlam taşıdığından Genel Grev olmayacağı, yine bugün için Moratorıum'un da doğru bir yöntem olarak kullanılamayacağını düşünen Sam gösterilerin her toplum kesiminde ayrı ayrı başlatılmasını ve bütün halk kesimlerini kapsamasını önermektedir. Ona göre Kilise, üniversiteler, sendikalar, iş dünyasının liderlerinin de bu gösterlere katılması sağlanmalıdır ( Robert Reich; What would a national civic uprising really look like ? robertreich @ substack.com - 25.4.2025)
Gerçekten Trump'ın ilk 100 gününde olup bitenleri anlamak için onları kısaca göz atmak gerekir. Bugün federal yargıçlar önünde, Trump'ı durdurmak için 120 dosya bulunmaktadır. Federal yargıçlar Cumhuriyetçiler ve Demokratlar tarafından tayin edilmiştir. Aralarında Trump'ın atadıkları da vardır. Fakat bugünkü hükümet mahkeme kararlarını ya dikkate almak istemiyor ya da temyize başvurarak süreyi uzatıyor. Hatta Milwaukee'de bir yargıç belgesiz olan bir sanığı dinlemek istediğinden göz altına alınıyor
Temyiz mahkemesine Reagan tarafından atanan Yargıç J Hardier Wilkinson III, Trump rejiminin isteklerini red ediyor. Ve şöyle yazıyor ‘' Eğer bugün başkan, gerekli prosesten geçmeden bir kişiyi, mahkeme kararını dikkate almaksızın, sınır dışı edebiliyorsa ve sonra onu geri getirme sorumluluğu olmadığını söylüyorsa, ayni muameleyi politik rakipleri, düşmanları için yapmayacağını ne garanti edebilir? Bu tehdit şu anda yaşanmayabilir fakat bir tehdit olarak daima duracaktır. Böylece tarafsız yargılama ve masumiyet anlayışı yargılama sırasında tehlikeye girecektir'' (Robert Reich; robertreich.subreich.com – 28.4.2025). Yargıç Wilkinson'ın korktuğu başına geldi. O Cuma günü 2, 4 ve7 yaşında üç çocuğu olan bir ABD vatandaşı kadın, çocuklarını yanına alamadan Honduras'a sınır dışı edildi. Çocuklardan biri Cancer 4 olduğundan doktorlara havale edildi.
Bu olayın bir benzeri 31.4.2025'te yaşandı. O tarihe kadar ABD'de yaşayan 130 göçmen aniden ve hiç mahkeme kararı olmadan sınır dışı edilmiş ve San Salvador'a gönderilmişti. Bu hareket 1798 yılında çıkan ‘'Alien Enemies Act''a dayandırılmıştı. Yargıç Fernando Rodriquez ‘'Bu yasa ancak harp halinde kullanılabilir. Şu anda bir savaş yoktur. ABD'nin Venezuela çeteleri tarafından işgal edildiğini savunması bir savaş hali değildir'' dedi ve ekledi ‘' Başkan ansızın bir yabancı ülkeyi ya da hükümeti, ABD'yi işgale girişmekle ya da ABD'ne çapulculuk için girmeye çalışmakla tehdit edemez''. Böylece federal mahkeme Trump rejiminin söz konusu yasayı gerekçe göstermesini sürekli olarak geçersiz saydı.
Trump Federal Reserve Başkanı Jerome Powell'ı da ekonomi politikaları ve faiz indirimi konusunda eleştirmeye başlayınca ve onu görevden alacağı dedikoduları ortaya çıkınca ABD'de hem de bütün piyasalar etkilendi, borsalar ve dolar değer kaybetmeye başladı
Ülkede ilkin Demokratlardan Trump faaliyetine karşı kısık kısık sesler çıkmağa başladı. Kongrede Demokratlar ve Prograsifler'den birkaç kişi bunların arasındaydı. Bir tek Barack Obama konuştu. Clinton ve George W. Bush'tan ve onların Vice President'larından ses çıkmadı. 400 Üniversite rektörü ‘'Hükümetin şimdiye kadar olmayan siyasi müdahalesi Amerikan eğitimini tehlikeye atmaktadır'' diyerek beyanname yayınladılar. Akademik bağımsızlıklarını korumak için birleşik bir tutum sergileyeceklerini ilan etttiler.
500 Avukatlık firması Trump'a karşı oldu ve Trump'a biat etmiş avukatlık firmalarından onlara büyük bir müşteri kayması gözlendi. Dış politika konusunda da Trump kendi politikalarına karşı olumsuz tepkilerle karşılaştı. Kanada'yı, Gröenland'ı ve Panama Kanalı'nı isteyen Trump'a Kanada Başbakanı Carney, ‘'ABD -Kanada arasında her yıl artan, benzer düşünceli kişilerin ve ülkelerin entegrasyonu bitmiştir ‘' dedi ve. ‘' ABD'nin artık dünyayı yönlendiremiyeceğini' söyledi
Trump rejimi ülkenin bütün bağımsız organizasyonlarını tahrip etmeye devam etmektedir. Bunların arasında üniversite, karsız çalışan vakıflar, avukatlık organizasyonları, medya kuruluşları ve gazeteciler bulunmaktadır. Eğer hükümet politikalarına uygun hareket etmezlerse, fonların kesileceği tehdidi altındadırlar Trump ayni zamanda Adalet Bakanlığı'na Demokrat aday ve onları destekleyenlerin fon elde etmesinin incelenmesini talep etmiştir
İlk yüz günlük süre içinde ekonomi de kaosa sürüklenmiştir. Özellikle Çin ile Gümrük Vergisi savaşları başlamıştır. Federal Reserve Başkanı Jerome Powell ile Trump'ın arası açılmıştır. ABD ekonomisinde GNP yılın ilk üç aylık döneminde eksi % 0.3 düşüş göstermiştir. Daha önceki dönemlee göre GNP yalnız artı % 0.2 olmuştu. İki dönemdir GNP düşüşü olduğundan önümüzdeki dönemde de eğer GNP düşüşü oluşursa ABD ekonomisi resesyona girmiş olacaktır. Bu da bütün dünyanın resesyona girmesi demektir.
