YazıYorum (Mete Kozdağ)
Türkiye'de 1970'lerin başlarında yapılan fizibilite ve yer araştırmaları sonucunda Akkuyu sahası, nükleer santral yapımı için uygun yer olarak belirlendi.
Kararın alınmasında; bölgenin deprem açısından güvenli olması, nüfus yoğunluğunun düşük olması, en yüksek deniz taşkının 6 metreyi geçmemesi, yer üstü/altı sularının doğal akış yönünün deniz olması, arazinin inşaata uygun olması ve bölgenin tarıma, turizme, sanayiye elverişli olmaması, etkili oldu.
1976 yılında, Akkuyu sahasına yer lisansı verildi ve ihaleye çıkıldı. İhaleyi alan İsveç merkezli ASEA Atom şirketi dış kredi bulamayınca proje durdu.
1983 yılı sonlarında farklı 3 şirket ile görüşüldü. Görüşmenin ileri safhalarında firmalar mali konuda Türkiye Cumhuriyeti'nin garantisini istedi ancak hükümet garanti yerine yap-işlet-devret modelini teklif edince görüşmeler son buldu.
1998 yılında, üçüncü kez ihaleye çıkıldı ancak bu ihaleden başka enerji kaynaklarının değerlendirilmeye alınması kararıyla iptal edildi.
1993 yılı Ocak ayında santral, tekrar yatırım programına alınarak 1997 yılında, yapım için teklifler gelse de kesin bir karar verilmedi.
2004 yılına gelindiğinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, reaktör kurulacağını ilan etti.
21 Kasım 2007'de nükleer santral kurulumu ve enerji satışıyla ilgili kanun kabul edildi.
2010 yılında Türkiye Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasında Akkuyu sahasında bir nükleer santral yapım antlaşması imzalandı.
14 Nisan 2015'te tesisteki deniz yapıları ve limanın, Nisan 2018'de birinci ünitenin, Haziran 2020'de ikinci ünitenin, Mart 2021'de üçüncü ünitenin ve Temmuz 2022'de de dördüncü ünitenin temelleri atıldı.
27 Nisan 2023'te, santrale yakıt çubukları getirildi ve nükleer tesis niteliği kazandı.
Temmuz 2025 ayına girildi ve Rusya merkezli Rosatom'un ortak arayışı gündeme geldi.
Projedeki yüzde 49'luk hisseyi devretmek üzere nükleer santral için ortak aranıyor.
Santralin test aşamasına girmesiyle birlikte yatırımcı ilgisi de artmış durumda ve 2026 yılında ticari elektrik üretimi başlayacak.
Yerli ortak adayları için sorun yok ama Rusya için yaptırımlar devam ediyor ve yabancı ortak batıdan zor fakat doğudan kolay olacaktır.
Okunuyor olmak dileğiyle, saygılar.
